Słowo „piernik” wywodzi się od staropolskiego określenia „pierny”, co oznacza „pieprzny”. Pierwsze pierniki doprawiano głównie pieprzem i innymi przyprawami korzennymi - już w XIV i XV wieku. Dzięki olejkom eterycznym zawartym w cieście i ich właściwościom, piernik nie psuł się nawet przez parę miesięcy. Miód zaczęto dodawać nieco później. Z początku piernik jedzono głównie w bogatych domach, a panny młode otrzymywały nawet ciasto na piernik w posagu (surowe mogło długo leżakować bez psucia się). Obecnie każdy może pozwolić sobie na tę przyjemność. Co daje miód w pierniku, jaki wybrać i czym go zastąpić, by osiągnąć podobny efekt i smak bez nadmiaru kalorii? Sprawdźcie.

Jaki miód jest najlepszy do piernika?

Wszystko zależy od tego, jaki smak piernika chcecie osiągnąć i podkreślić. Jeśli najbardziej odpowiada wam bardzo słodkie ciasto, wybierzcie miód wielokwiatowy lub najsłodszy polski miód - akacjowy. Jego aromat jest neutralny, ale nie przyćmi smaku korzennych przypraw. W chłodniejszej temperaturze miód szybko się krystalizuje. Jeśli na taki natraficie, a chcecie go użyć do ciasta, zróbcie mu najpierw kąpiel wodną. Umieśćcie zamknięty słoiczek w garnku z ciepłą wodą i co jakiś czas przemieszajcie miód drewnianą łyżką. 

Jeśli wolicie średnio słodki piernik, zdecydujcie się na miód rzepakowy o mniejszej słodyczy i neutralnym zapachu. Ma on aksamitną konsystencję i również lubi się krystalizować. Zależy wam na mocno korzennym pierniku, jak za dawnych lat? Użyjcie miodu gryczanego, który wzmocni smak i aromat przypraw. 

Jak działa miód i cukier w pierniku?

Składniki mineralne i glukoza zawarta w miodzie mają wpływ nie tylko na smak i aromat piernika, ale również jego konsystencję. Dzięki enzymom skrobia i sacharoza rozkłada się w cieście sprawniej i szybciej, dzięki czemu ciasto jest bardziej zwarte. O ile nie przesadzicie z ilością słodzidła. Nadmiar miodu może spowodować twardnienie piernika. 

Dodatek cukru z kolei sprawia, że ciasto chłonie wilgoć z otoczenia i zatrzymuje ją w środku. Cukier wzmacnia też smak i aromat przypraw oraz dodatków owocowych w pierniku (dżemu, konfitury lub powideł). Podczas pieczenia cukier karmelizuje się, co sprawia, że wierzch ciasta zyskuje chrupiącą skorupkę. 

Jeśli myślicie już o nowym roku i nowej sylwetce, możecie śmiało sięgnąć po piernik bez cukru i miodu. Oba składniki uwielbiane przez łasuchy z powodzeniem zastąpią dojrzałe i słodkie owoce. 

Szybki i prosty piernik bez cukru i miodu - przepis

Składniki (na standardową keksówkę 35 x 12 cm):

  • 2 bardzo dojrzałe banany
  • 1 duże słodkie jabłko, np. ligol
  • niecałe pół szklanki (100 ml) mleka 2% 
  • 2 łyżki gorzkiego kakao
  • 2 łyżki przyprawy do piernika bez dodatku cukru
  • 1/3 szklanki oleju rzepakowego
  • 2 łyżeczki sody oczyszczonej
  • 2 jajka
  • 250 g mąki owsianej, orkiszowej pełnoziarnistej lub orkiszowej jasnej
  • 1 szczypta soli

Składniki na polewę:

  • 40 g czekolady 70%
  • 2 łyżki masła
  • odrobina wody

Dodatkowo (można pominąć lub zamienić na inne dodatki, np. dżem i skórkę pomarańczową): 4 łyżki powideł do przełożenia piernika i łyżka płatków migdałowych do posypania ciasta.

Sposób przygotowania: 

  1. Wyłóżcie formę papierem do pieczenia i rozgrzejcie piekarnik do 180 st. C w trybie pieczenia góra-dół.
  2. Gdy piekarnik się nagrzewa, zajmijcie się ciastem. Obierzcie jabłko i pokrójcie je w niewielką kostkę. 
  3. Wymieszajcie w 1. misce wszystkie suche składniki (mąkę, sodę, kakao, szczyptę soli i przyprawę do piernika).
  4. W 2. misce zmiksujcie na gładką masę jajka, mleko, olej i banany. Do zmiksowanej masy dodajcie pokrojone jabłka i wymieszajcie ręcznie do połączenia składników. 
  5. Dodajcie do mokrych składników suche i wymieszajcie wszystko łyżką do połączenia się składników. 
  6. Przełóżcie ciasto do keksówki i pieczcie w temp. 180 st. C (góra-dół) przez ok. 45 minut. 
  7. Przestudźcie nieco piernik, przekrójcie go na pół i przełóżcie powidłami (przełożenie nie jest niezbędne, możecie pominąć). 
  8. Gdy ciasto całkowicie wystygnie, zróbcie polewę: przełóżcie pokruszoną czekoladę, masło i nieco wody do rondelka. Podgrzejcie całość, aż czekolada i masło się rozpuszczą. Polejcie chłodne ciasto ciepłą, zastygającą polewą i posypcie je płatkami migdałowymi.