Serek ricotta wytwarzany jest z serwatki powstającej w procesie produkcji serów podpuszczkowych, którą poddaje się drugiemu gotowaniu. W efekcie wytrąca się z niej miękki, biały ser, czyli właśnie ricotta. Jest ona wyrobem o długiej tradycji - po raz pierwszy została wspomniana jeszcze w starożytności. W kolejnych wiekach stanowiła ważny składnik włoskich weselnych potraw. Najczęściej produkuje się ją z mleka krowiego, które nadaje jej najdelikatniejszy smak. Ostrzejsze nuty można wyczuć w serku wyrabianym z mleka owczego lub bawolego.
Ricotta jest nie tylko smaczna, ale i zdrowa - zawiera trzy razy więcej wapnia niż zwykły twaróg. W porównaniu do innych włoskich serów cechuje się także niedużą ilością tłuszczu - zaledwie 20%. Parmezan czy mascarpone mają go dwa razy więcej. Serek ricotta stanowi także źródło białka.
Najczęściej w sklepach dostępna jest świeża ricotta o kremowej konsystencji, choć Włosi wyróżniają też inne jej rodzaje. Ricotta salata to silnie odciśnięty, solony serek, który nadaje się do krojenia. Ricotta forte powstaje w procesie fermentacji, a ricotta affumicata na skutek wędzenia.
Subtelny smak serka ricotta sprawia, że można go używać do wielu dań, nie tylko tych wywodzących się z kuchni włoskiej. Z powodzeniem sprawdzi się on w zdrowej diecie i pomoże obniżyć kaloryczność słodkich potraw. Jeśli przygotujemy sernik z serka ricotta zamiast z twarogu sernikowego, będzie on równie smaczny, a przy tym znacznie mniej tłusty. W podobny sposób możemy odchudzić przepisy wykorzystujące inne kaloryczne rodzaje nabiału.
Sernik z serka mascarpone i ricotta to także chudsza wersja klasycznego deseru. Wymiana połowy tłustego sera na ricottę sprawi, że ciasto zachowa kremową konsystencję, a przy tym będzie lżejsze. Podobnie zmodyfikować możemy recepturę tiramisu.
Ricotta pasuje również do owoców, zwłaszcza kwaśnych, które nadają jej wyrazistości. Warto połączyć ją więc z owocami leśnymi, wiśniami czy porzeczkami. Z takiej kompozycji możemy stworzyć letnie wypieki, takie jak np. ciasto z serkiem ricotta i malinami.
Serek równie dobrze sprawdzi się w daniach wytrawnych. W kuchni włoskiej wykorzystuje się go jako składnik farszu lub sosów do makaronów. Niekiedy stosowana jest także jako zamiennik passaty pomidorowej na pizzy. W takim wydaniu świetnie smakuje z szynką parmeńską i wyrazistą rukolą.
Ricotta współgra także z warzywami. Można zapiec ją razem z bakłażanem lub dodać do duszonego szpinaku. Miłośnikom lekkiej kuchni zasmakuje też ricotta z cukinią.
Gdy mamy ochotę na słodkie danie, świetnym wyborem będą placuszki z serka ricotta. Kluczowym dodatkiem w tej potrawie jest cukier waniliowy, który nada masie nie tylko słodkości, ale także aromatu. Najlepiej wybrać wersję z naturalną wanilią, która jest wolna od sztucznego posmaku. Jako dodatki do placuszków pasować będą owoce bądź kwaśny dżem.
W kilka chwil przygotujemy zdrowy deserek z jogurtu i ricotty z malinami. Aby ograniczyć ilość białego cukru w przekąsce, zamiast zwykłych biszkoptów możemy użyć niesłodzonych. Kupimy je w sklepach ze zdrową żywnością. Inną opcją jest upieczenie ich samodzielnie, jednak wymaga to już więcej czasu.
Pierogi z dynią, ricottą i szałwią to pomysł na oryginalny obiad. Farsz łączący serek, warzywo i zioła nie tylko ciekawie smakuje, ale też dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Pierogi można podawać z dodatkiem mięs, sosów lub podsmażonej cebuli.
Zupa - krem z pieczarek z serkiem ricotta jest aromatyczna, a przy tym sycąca. Jej gęsta konsystencja to właśnie zasługa serka, który dodajemy do pozostałych składników pod koniec gotowania. Gdy tylko ricotta rozpuści się pod wpływem gorąca, danie będzie gotowe.