Dania z ziemniaków to znacznie więcej niż frytki, placki ziemniaczane oraz dodatek do mięsa i surówki. Bez tej bulwy trudno wyobrazić sobie dzisiaj rodzimą kuchnię i bardzo dobrze, ponieważ ziemniaki są smaczne i zdrowe, choć nadal nie doceniamy ich w taki sposób, na jaki zasługują. Swojskie kartofle są lekkostrawne, niskokaloryczne i praktycznie pozbawione tłuszczu. Opinia, że tuczą to efekt kalorycznych dodatków, na przykład ciężkich sosów, które do ziemniaków często podajemy. Znajdziemy w nich sporo potasu oraz magnezu, a także ważne witaminy: przede wszystkim A, C oraz z grupy B.
Dania z ziemniaków dość mocno wpisały się w polską kuchnię regionalną. Kojarzone są przede wszystkim z Wielkopolską - nie bez powodu. To z tych terenów wywodzą się chociażby pyry z gzikiem, czyli ugotowane ziemniaki serwowane z miksem twarogu, śmietany, cebuli i dużych ilości pieprzu. Smaczne są także plyndze z gulaszem, czyli placki ziemniaczane z dodatkiem mięsnej potrawy jednogarnkowej.
Dania z ziemniaków stanowią ważny element także w kuchni kresowej i na Podlasiu. Najlepsze specjały wywodzące się z tych terenów to między innymi: babka ziemniaczana, kołduny, kartacze oraz znane w całej Polsce kopytka. Podobną sławę do kopytek zdobyły także, pochodzące z innego regionu, kluski śląskie. Bardzo często zastępują ziemniaki. W kuchni Śląska tradycyjnie podaje się je do mięsnych rolad i modrej kapusty, ale możliwe są także wegetariańskie odsłony.
Trudno wyobrazić sobie także nasze stoły, świąteczne i codzienne, bez smakowitości takich jak sałatka ziemniaczana, pyzy z mięsem czy zupa kartoflana.
Nie tylko Polacy docenili walory smakowe ziemniaków. Popularne na całym świecie frytki w oryginale wywodzą się przecież z Belgii. Sałatka ziemniaczana to z kolei tradycyjny niemiecki pomysł. Nasi zachodni sąsiedzi są zresztą znakomitym przykładem na to, jak wiele wcieleń może zyskać niepozorna bulwa. Ich gotowane ziemniaki serwowane z twarogiem i olejem lnianym przypominają wielkopolski gzik, a eintopf - gulasz.
Rösti to duże, cienkie i chrupkie placki ziemniaczane, będące narodową specjalnością kulinarną Szwajcarii. Z kolei stamppot, czyli ugotowane ziemniaki utłuczone z warzywami, charakterystyczny jest dla Holandii. Francuzi uwielbiają hachis parmentier - rodzaj zapiekanki z puree ziemniaczanego i odpowiednio przyprawionego mięsa mielonego. W tym kraju posmakować można również gratin dauphinois, czyli cienko pokrojonych ziemniaków zapieczonych ze śmietaną i czosnkiem.
Ziemniaki uwielbiane są także przez Brytyjczyków. Zapiekanka pasterska jest jednym z bardziej klasycznych dań. Składa się z mięsa mielonego, sosu gulaszowego i warzyw układanych naprzemiennie z puree z ziemniaków. W Kornwalii z kolei sprzedawany jest cornish pastry, czyli bardzo duży pieróg nadziany mięsem wołowym, ziemniakami i warzywami. Bardzo smaczne jest także danie z ziemniaków i kapusty określane jako bubble and squeak. Czasami wzbogacane jest ono mięsem.
Dania z ziemniaków nie muszą mieć wcale codziennego, pozbawionego fantazji charakteru. Jeśli wyżej wymienione potrawy nie okazały się dość przekonujące, można pójść jeszcze krok dalej. Nietypowe sposoby na to popularne warzywo sprawią, że z łatwością uzyskamy propozycje na uroczysty obiad lub przyjęcie.
W najprostszej wersji wystarczy przygotować purée. Najlepiej sprawdzą się ziemniaki mączyste, które - jeszcze gorące - ubija się lub przepuszcza przez praskę, a następnie łączy z masłem, mlekiem i przyprawami. Można dodać również oliwki, czosnek, limonkę czy ulubione zioła. Bardzo pięknie na stole wyglądać będą pochodzące z Francji pommes duchesse, czyli ziemniaki księżnej. Z ziemniaków wymieszanych z jajkami, solą, pieprzem i małą ilością masła wyciska się za pomocą rękawa cukierniczego gwiazdki. Następnie rumieni się je w piekarniku. Alternatywą są kulki ziemniaczane lub róże - cienkie plastry ułożone na cieście kruchym, francuskim lub drożdżowym, zwinięte w rulon.
Ziemniaki mogą wchodzić również w skład słodkich wypieków: sernika, portugalskich bułeczek czy babki.
