Podstawy fotografii kulinarnej - prezentacja i dekoracja

Jak już wiemy, aby zdjęcie było dobre, musi zachęcić nas do zjedzenia prezentowanego dania. Ale nie tylko potrawa musi wyglądać niesamowicie, ważne jest wszystko, co pokazujemy na zdjęciu. Obszczerbione, brudne talerze, danie postawione na pogniecionym obrusie lub biurku nie zachęcą innych do wypróbowania przepisu. Warto włożyć trochę wysiłku i wyobraźni w nasze zdjęcie, dzięki czemu otrzymamy piękną fotografię, która zachwyci wszystkich.

Wielu fotografów radzi, by przed przystąpieniem do pracy i ustawianiem kadru, mieć go w głowie. Dzięki przemyślanym działaniom nie tylko ułatwimy sobie pracę, ale i uzyskamy ładne i harmonijne zdjęcia. I tu dobra rada – warto wcześniej naszkicować sobie kadr, biorąc pod uwagę podstawowe reguły kompozycji. Jeśli naszkicujemy kilka wersji aranżacji, w momencie, kiedy trzeba będzie szybko działać (pracując np. z szybko wysychającymi i wrażliwymi na dotyk produktami), zyskamy na czasie i niepotrzebnym stresie a nasze działania będą przemyślane i skuteczne. Ponad to takie zaplanowane wcześniej kadry pomagają w doborze odpowiedniej kolorystyki dodatków.

Kolory

Wybierając dodatki do naszego kadru warto mieć na uwadze koło barw. Jest ono używane przez wielu fotografów oraz stylistów i pomaga zrozumieć łączenie się kolorów. A to właśnie kolory są uważane za element o największej sile oddziaływania, szczególnie jeśli chodzi o odbiór fotografii kulinarnej. Barwy wywołują silne wrażenia emocjonalne, a dobrze dobrane na zdjęciu przyciągną naszą uwagę. Klasyczne koło barw składa się z 12 kolorów podzielonych na grupy. Wzajemne relacje i oddziaływanie na siebie poszczególnych barw zależą od wzajemnego położenia w kole.

Koło barw możemy podzielić na:

-barwy podstawowe – to 3 kolory: czerwony, żółty i niebieski

-barwy  pochodne – powstają ze zmieszania dwóch barw podstawowych, np.: czerwony i żółty dają pomarańczowy

-barwy harmonijne - leżą obok siebie na kole barw i doskonale ze sobą współgrają, np.: ciemnozielony i jasnozielony

-barwy dopełniające – leżą naprzeciw siebie na kole i idealnie kontrastują ze sobą, np.: niebieski i pomarańczowy

Bazując na kole baw i tym, jak położone są na nim kolory możemy wyróżnić 5 zestawień kolorystycznych:

- zestawienie monochromatyczne – zestawienie to powstaje, gdy do głównej barwy dobieramy różne odcienie tego koloru. Warto zwrócić uwagę nie tylko na jasność koloru, ale także na jego nasycenie. Ta metoda sprawdza się przy większości kolorów. 

Dzięki połączeniu jasnych barw zyskamy efekt lekkości, ciemne zestawienia nadadzą zdjęciu dynamizmu a całe zdjęcie będzie harmonijne.

- zestawienie analogiczne – bazuje na użyciu kolorów znajdujących się obok siebie na kole. Taka metoda gwarantuje uzyskanie żywego i harmonijnego, ale nie przytłaczającego obrazu.

- zestawienie dopełniające – polega nazestawieniu barw dopełniających, czyli znajdujących się na kole barw po przeciwnych stronach. Ciepłe kolory dopełniają się zimnymi, zimne pasują do ciepłych. Takie połączenia dają mocne, żywe i przyciągające wzrok zdjęcia.

Często też do dwóch kolorów przeciwstawnych dobiera się trzeci, dowolnie wybrany lub będący barwą analogiczną do jednego z głównych kolorów.

- zestawienie trójskładnikowe – to połączenie trzech kolorów, które równomiernie rozmieszczone są na kole barw. Można wybrać jeden kolor, który przez większe wyeksponowanie będzie użyty w większej ilości niż pozostałe, pozostałe dwa natomiast będą go dopełniały.

- zestawienie czteroskładnikowe – jest podobne do poprzedniego, ale w tym przypadku używa się czterech barw, a dokładniej dwóch par barw dopełniających. Takie połączenia trzeba jednak przemyśleć, bo zdjęcie może stać się zbyt intensywne pod względem barw.  Rozwiązaniem może być wykorzystanie delikatnych, pastelowych barw lub wyeksponowanie jednego koloru i użycie pozostałych jedynie jako akcenty.

Bazując na kole barw dobieramy dodatki: talerze czy ściereczki, ale i dodatki spożywcze, które będą przybraniem dania głównego. Dzięki odpowiedniemu zestawieniu barw nasze zdjęcia będą nie tylko kolorowe, ale także bardziej żywe, jaskrawe i łatwiejsze do wychwycenia w gąszczu innych fotografii. Warto jednak eksperymentować i łamać zasady kolorystyczne. Znalezienie ciekawych połączeń kolorystycznych skutkować będzie ciekawymi zdjęciami.

Naczynia

Podczas fotografowania jedzenia często popełniany jest zasadniczy błąd – potrawy serwowane są na zbyt dużych talerzach. W tym przypadku obowiązuje zasada – mniejsze jest lepsze, czyli danie będzie prezentowało się dużo lepiej na mniejszym talerzu. Oczywiście, jak od każdej reguły, i w tym przypadku istnieje odstępstwo, w szczególności, gdy chcemy uniknąć sztampowych kompozycji i kiedy kadr ma pozwolić na późniejszą edycję w komputerze bez konkretnych ograniczeń w przycinaniu.

Łatwiej wypełnimy mniejszy talerz lub miseczkę naszą potrawą, a kadr nie będzie wypełniony pustym talerzem. Oczywiście nie można przesadzić też w drugą stronę i upychać potrawy na zbyt małych naczyniach.

Talerze z malowanymi obwódkami  będą stanowiły ciekawe obramowanie dania. Lepiej jednak nie wybierać zbyt zdobnych, bowiem mogą one skutecznie odwrócić uwagę od fotografowanego jedzenia.

Warto używać talerzy w różnych kształtach, nie tylko okrągłych, ale i kwadratowych, owalnych. Coraz częściej można dostać też naczynia w kształcie zwierząt, liści czy kwiatów, które wprowadzą ciekawy motyw do naszej fotografii.

To samo tyczy się kolorów używanej zastawy. Na białym talerzu świetnie będą prezentowały się dania w mocnych, żywych barwach.

Jednak warto zainwestować w kolorowe talerze, które ożywią i urozmaicą nasze zdjęcia, a fotografowane potrawy będą prezentowały się na nich dużo ciekawiej. Nie trzeba kupować całej zastawy, ale raz na jakiś czas kupić jedno czy dwa nowe naczynia.

Jeśli chodzi o naczynia i talerze jest jeszcze jedna ważna kwestia – należy zwracać uwagę na ich czystość. W szczególności, kiedy fotografujemy zupy warto wytrzeć brzeg talerza, który ubrudzi nam się podczas przestawiania talerza.

Oczywiście danie można zaprezentować w ciekawy, niesztampowy sposób, bez użycia naczyń.  Zamiast przekładać jajecznicę na talerz, czemu nie zrobić jej zdjęcia na patelni lub ułożonej na kromce chleba? Desery zamiast fotografować w miseczkach można przełożyć do kieliszków, dzięki czemu zyskają one nie tylko ciekawą oprawę, ale także staną się bardziej „wykwintne”. Tego typu zabiegi urozmaicą i odmienią nasze zdjęcia.

Doskonale, jako elementy prezentacji, sprawdzają się świeże produkty – owoce, warzywa wędliny. Warto dodawać je do kadru jako element drugiego planu. Takie dodatki sprawią, że nasz kadr nie będzie pusty, a kolorowe tło urozmaici zdjęcie.  Poza tym umieszczenie w kadrze dodatków, które jednocześnie są składnikiem fotografowanego dania, sprawią, że sama potrawa będzie lepiej się prezentować. Nie można jednak przesadzić z dodatkami.  Podstawowym wymogiem powinno być „niezaśmiecanie” aranżacji niepotrzebnymi, wizualnie, konkurencyjnymi w stosunku do głównej potrawy elementami kompozycji. Można sobie pozwolić na tego typu działania jedynie w przypadku fotografowania niezbyt estetycznych potraw z natury, jak np. pasztetów,  różnego rodzaju past itp. – lecz łatwo tu  o zbyt silne ich zdominowanie. Generalna zasada to uwypuklenie zalet produktu i jednoczesne „tuszowanie” mniej atrakcyjnych wizualnie jego cech - w najprostszy sposób można to osiągnąć np. poprzez zaplanowanie kierunku oświetlenia aranżacji, gubiąc niepożądane obszary w cieniu.

Często jednak fotografowanie jedzenia wymaga od nas pewnej ingerencji w danie. Na przykład przy fotografowaniu makaronu lepiejnajpierw ułożyć nitki na talerzu a odpowiednie dodatki ułożyć na wierzchu bez mieszania ich, by lepiej się prezentowały, a przede wszystkim były bardziej widoczne.  Warto też umieszczać główne składniki, które wyróżniają nasze danie, na pierwszym planie. Jeśli chcemy sfotografować lody czekoladowe, czemu nie udekorować ich z wierzchu kostką czekolady? Będzie to kolejny element, który wzbogaci nasze zdjęcie i sprawi, że będzie bardziej ciekawe i przyciągające wzrok.

Pasta kanapkowa będzie prezentowała się dużo lepiej, jeśli udekorujemy ją posiekanymi świeżymi ziołami.

Będzie to nie tylko dobra wskazówka, z czym dane smarowidło można podać, ale również dobry dodatek kolorystyczny do zdjęcia, dzięki czemu nasza potrawa zyska nowy, mniej banalny wymiar. Do dań słodkich można natomiast wykorzystać drobne , małe kwiatki. Warto pamiętać tylko, że jeśli mają one mieć kontakt z jedzeniem, nie mogą być pryskane.

Warto jednak pamiętać, że jeśli chodzi o dodatki to mniej znaczy czasem więcej i lepiej wyglądają zdjęcia proste, nie przeładowane wieloma dodatkami.

Photoshop

Programy graficzne, jeśli tylko umiemy z nich korzystać, pozwalają nam na ingerencję w zdjęcia i spore w nich zmiany. Możemy zawsze wprowadzić drobne poprawki, jak usunięcie ze zdjęcia niepotrzebnych okruszków lub wyczyszczenie ubrudzonego talerza. Bardziej zaawansowani użytkownicy bez problemu zmienią kolor obrusa lub naczynia wykorzystanego do zdjęcia.

Źródło grafiki koła barw: http://ntc.com.pl/

Artykuły o tematyce fotograficznej konsultuje nasz ekspert Jakub Bauke.

Więcej o fotografii kulinarnej:

Spis tematów z "Podstaw fotografii kulinarnej"