Wielu z nas dynia kojarzy się ze świecącymi paszczami na amerykańskie święto halloween. Jednak oprócz lampionu, to warzywo sprawdza się w kuchni – w daniach słodkich i wytrawnych. Dynia jest właściwie owocem, ale fakt, że nie można spożywać jej na surowo, jak jabłka czy gruszki sprawia, że zaliczana jest do warzyw. To uniwersalne warzywo przywędrowało do Europy z Ameryki, gdzie wraz z kukurydzą i fasolą stanowiło podstawę diety tamtejszych mieszkańców. Jednak musiało minąć sporo czasu, by dynia zyskała uznanie na naszym kontynencie i stała się warzywem w znacznym stopniu wykorzystywanym w kuchni.

Choć w Polsce dostępne są przede wszystkim 3 rodzaje dyni - dynia olbrzymia, piżmowa i zwyczajna, rodzina dyniowatych jest ogromna - należy do niej blisko 1000 roślin, jak na przykładcukinia, patison, ogórek, arbuz. Samych dyni jest kilkanaście jak nie kilkadziesiąt odmian, które różnią się od siebie kolorem, kształtem, fakturą skórki i aromatem miąższu. I choć dynia przeważnie kojarzy nam się w dużą, pomarańczową kulą są gatunki z zewnątrz zielone, białe lub niebieskie, zakrzywione jak cukinia, małe jak bakłażan czy o chropowatej lub brodawkowatej skórze. Dynia rozprzestrzeniła się na tyle, że można spotkać ją w różnych zakątkach świata: w Japonii – dynia Ebisu, Tetsukabuto, w Australii i Nowej Zelandii – odmiana Jarrahdale, wAfryce -  Flat White, na Tajwanie – Permanent. Najwięcej jednak odmian dyni hodują Amerykanie. Tradycja uprawiania tego warzywa jest długa i owocna, bo właśnie w Ameryce, w stanie Wisconsin udało się wyhodować największy okaz świata – dynia o wadze 821 kilo i obwodzie 473 cm.

Dynia jest warzywem uniwersalnym, nie tylko dlatego, że jej smak pasuje zarówno do dań słodkich i wytrawnych. Można z nią zrobić prawie wszystko - sałatki, zupy, farsze, tarty i zapiekanki, suflety, placki, sosy, chutneye, szaszłyki, musy, lody, ciast, ciasteczka oraz przetwory. Możemy ją gotować, piec, dusić, smażyć czy marynować i faszerować.

Warzywo to używane było jednak nie tylko jako produkt spożywczy. Wydrążona i wysuszona dynia w dawnych czasach służyła jako naczynie i tykwa na wodę. W Peru służyła do wyrobu figurek i przedmiotów dekoracyjnych. Była też używana to wyrobu instrumentów – grzechotki, marakasy, sitary z dyni pojawiały się  u Indian, w Ameryce Południowej i Indiach. Po dziś dzień dynia znajduje różne zastosowania – podczas festiwalu dyni w niemieckim Ludwigsburgu organizowane są wyścigi w łódkach z dyń.

Warto wspomnieć też, że co roku w październiku we Wrocławiu organizowany jest Dolnośląski Festiwal  Dyni.

Cukinia, czyli mniejsza siostra dyni, jest odmianą botaniczną kabaczka, którą wyhodowali Włosi. Miało to miejsce pod koniec XIX wieku i nowe warzywo szybko zyskało na popularności, również w Polsce, gdzie cieszy się nim do dziś. Choć w naszym kraju spotkać można przede wszystkim to warzywo z zieloną skórką, zdarzają się też gatunki są żółte, zielone z centkami a także o kulistym kształcie.

Cukinia, podobnie jak dynia, jest warzywem uniwersalnym. Można dodawać ją do dań słodkich – ciastka, muffiny, ciasta, ale przede wszystkim wytrawnych na wiele sposobów. Cukinia nadaje się do tart, zup, placków, jest świetnym dodatkiem do sałatek i dań z grilla, a także nadaje się do kiszenia i marynowania. Cukinia znajduje też zastosowanie jako składnik chlebów.

Można spożywać nie tylko owoce cukinii, ale i jej kwiaty, tak jak te dyni. Faszerowane lub panierowane i smażone na głębokim tłuszczu, są coraz popularniejszą przekąską, która nie tylko pięknie wygląda, ale i smakuje.

Podobnie jak dynia, cukinia została uhonorowana i co roku kilku miejscach na świecie, między innymi w Ohio i Kalifornii, odbywają się festiwale poświęcone temu warzywu.

Zobacz także: Przepis na cukinię – 20 pomysłów

Bakłażan, a właściwie psianka podłużna, zwany też oberżyną, bakmanem i gruszką miłosną zazwyczaj brany jest za kuzyna cukinii. Jednak warzywu temu bliżej do pomidora i ziemniaka. Bakłażan był początkowo uprawiany w Indiach i Chinach, by potem rozprzestrzenić się na kraje Bliskiego Wschodu, Hiszpanię i Włochy. I to właśnie dzięki pracy mieszkańców Italii warzywo to jest tak popularne, co widać w daniach z różnych kuchni świata – ratatouille, moussaka czy baba ganoush to tylko kilka z nich.

Tak jak w przypadku cukinii znane są różne odmiany bakłażana – fioletowe, białe, żółtozielone, pomarańczowe, nakrapiane, ogromne i małe bakłażanki, lecz w naszym kraj dostać można tylko ten standardowy, najpopularniejszy wariant. Wiele osób nie jada tego warzywa uznając je za tłuste i gorzkie, jednak właściwy sposób przyrządzenia oraz wybór odpowiedniego warzywa (warto wybierać mniejsze sztuki) czyni z niego pyszny składnik zapiekanek, dań warzywnych, makaronów oraz past kanapkowych.

Bakłażan również ma swoje święto – 10 marca w niektórych krajach Europy obchodzone jest Święto Bakmana, a oprócz tego w we włoskim regionie Liguria w sierpniu oraz w Kalifornii w październiku celebrowane jest święto tego warzywa.