Wanilia jest ceniona od wieków, obok szafranu uznaje się ją za jedną z najdroższych przypraw świata. Źródłem niezwykłego smaku i aromatu są owoce tropikalnej rośliny – wanilii płaskolistnej, przypominające długie i cienkie strączki, które skrywają niewielkie czarne ziarenka. Zbiera się je jeszcze zielone, a następnie poddaje fermentacji i suszeniu, w trakcie której brązowieją i zaczynają intensywnie pachnieć, stając się pożądanym dodatkiem do deserów czy napojów. Podobnie jak sam ekstrakt waniliowy - używany jest dla wydobycie głębi i podkreślenia wyjątkowego smaku daniom.

Ekstrakt waniliowy - co to jest

Produkcja wanilii jest trudna i kosztowna, ponieważ w naturze kwiaty są zapylane tylko przez kilka gatunków kolibrów oraz pszczół bezżądłowych, występujących wyłącznie w Ameryce Południowej i Środkowej, skąd pochodzi cenna roślina. Dlatego w wielu innych regionach świata trzeba stosować żmudną, ręczną metodę zapylania. Wykorzystuje się ją m.in. na Madagaskarze, będącym obecnie największym producentem wanilii.

Z tej afrykańskiej wyspy pochodzi wanilia bourbon, uznawana za najszlachetniejszą odmianę przyprawy i często stanowiąca składnik ekstraktu waniliowego – produktu, który nada niepowtarzalnego smaku ciastom, deserom czy napojom.

Jak kupić dobry ekstrakt waniliowy

Ekstrakt waniliowy to mikstura przygotowana ze strąków wanilii zalanych alkoholem etylowym. Jeśli do jego produkcji wykorzystuje się roślinny surowiec dobrej jakości, produkt wykazuje cenne właściwości, nie tylko smakowe. Wanilia działa bowiem rozkurczowo i przeciwzapalnie, a także wspomaga pracę układu pokarmowego. Już autorzy „Kamasutry” uznawali aromatyczną przyprawę za jeden z najsilniejszych afrodyzjaków (to zasługa wysokiej zawartości fitoferomonów, zwanych też „cząsteczkami miłości i radości”, które znacząco pobudzają zmysły, wzmagają pożądanie i aktywność seksualną). Wydzielane przez wanilię olejki eteryczne poprawiają samopoczucie, niwelują stres, a także sprzyjają zdrowemu snowi.

Przed zakupem ekstraktu waniliowego warto jednak przeczytać skład produktu, gdyż pachnące laski coraz częściej bywają zastępowane tańszymi zamiennikami, w tym syntetyczną waniliną, pozyskiwaną zazwyczaj z ligniny albo etylowaniliną – substancją niewystępująca w środowisku naturalnym, o kilkakrotnie silniejszym aromacie. Tego typu związki mogą negatywnie wpływać na nasze zdrowie, ponieważ sprzyjają rozwojowi stanów zapalnych, a także wywołują podrażnienia skóry.
Warto wiedzieć, że w składzie gotowych ekstraktów waniliowych dominują zwykle słodziki – cukier lub syrop cukru inwertowanego będący produktem hydrolizy sacharozy (a ściślej wodnego roztworu cukrowego) i jej rozkładu na cukry proste (glukozę i fruktozę). Każdy z tych produktów wykazuje negatywne działanie, m.in. dostarczając „pustych kalorii” i sprzyjając otłuszczeniu narządów wewnętrznych, co prowadzi do nadwagi.

Ekstrakt waniliowy – jak zrobić go w domu

Ekstrakt waniliowy, jeśli nie mamy zaufania do gotowych produktów, bez większego problemu przygotujemy samodzielnie. Potrzebujemy 3-4 lasek wanilii dobrej jakości, najlepiej odmiany bourbon. Rozcinamy je wzdłuż, lekko rozchylamy i przekładamy do butelki z ciemnego szkła. Zalewamy szklanką wódki, ewentualnie rumu, dzięki któremu ekstrakt nabierze trochę słodszego smaku. Szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciemne i chłodne miejsce. Co pewien czas musimy wstrząsnąć zawartością butelki. Domowy ekstrakt waniliowy powinien osiągnąć barwę dojrzałej herbaty. Optymalnej mocy i aromatu nabiera po około dwóch miesiącach.

Ekstrakt waniliowy – wykorzystanie w kuchni

Ekstrakt waniliowy znajduje wszechstronne zastosowanie w kuchni. Jest przede wszystkim doskonałym dodatkiem do wszelkiego rodzaju ciast, ciasteczek, kremów i deserów. By przysmaki nabrały niezwykłego aromatu, wystarczy dodać około łyżeczki ekstraktu na litr (kilogram) gotowego wyrobu.

Odrobiną ekstraktu waniliowego warto doprawić herbatę, kawę czy gorącą czekoladę. Produkt świetnie sprawdzi się również w rozmaitych drinkach i koktajlach. Doda smaku dressingom do sałat albo wzbogacającym dania mięsne sosom, choćby popularnemu barbecue. Znakomicie pasuje do dań na bazie ryżu oraz mleka.