Portugalia kojarzy się z mocnym, intensywnym w smaku porto. Tymczasem znawcy coraz więcej uwagi poświęcają jej winom wytrawnym – białym i czerwonym. Wielokrotny mistrz Polski sommelierów Tomasz Kolecki-Majewicz opowiada nam o najlepszych winach z południowo-zachodniego krańca Europy.

 

Czym wina portugalskie wyróżniają się spośród bardzo silnej konkurencji z Hiszpanii, Włoch, Francji, Chile czy Kalifornii?

Po pierwsze, są oryginalne w smaku, produkowane z unikalnych szczepów. Miłośnicy win ciągle szukają czegoś nowego. A wina portugalskie dostarczają wspaniałych, zaskakujących doznań smakowych. Po drugie, mają najlepszy stosunek jakości do ceny, przynajmniej wśród win europejskich.

Czy istnieją typowo portugalskie szczepy, z których uzyskuje się wina niespotykane w innych krajach?

Dzięki geograficznemu oddzieleniu od Europy, Portugalia świetnie broniła się przed inwazją odmian międzynarodowych. Portugalczycy nauczyli się rozpoznawać i prowadzić rodzime szczepy. Stara szkoła portugalska polegała na tym, że w jednej winnicy rosło wiele różnych

odmian. Mało kto interesował się, która odmiana ma swój udział w produkcji wina. Z danej winnicy pochodziły określone szczepy, z których powstawało takie a nie inne wino, a jego skład był unikalny. Począwszy od lat 60. Producenci zaczęli spoglądać na rynki międzynarodowe, interesować się produkcją w innych krajach. Ale z zagranicy importowali nie tyle nowe odmiany winorośli, co sposób prowadzenia winnic i winifikacji, czyli technologii produkcji wina: zaczęli przechowywać wino w beczkach z dębu francuskiego i amerykańskiego, przeprowadzać fermentację w kontrolowanej temperaturze i tak dalej. Pod tym względem Francja, Włochy, Hiszpania w ostatnich dekadach miały kolosalny wpływ na winiarstwo portugalskie. Jeśli chodzi o odmiany, to Portugalia rzeczywiście doskonale się broni. Większość regionów – od północy do

południa – może pochwalić się świetnymi winogronami, które rosną wyłącznie tam. Każdy region Portugalii oferuje charakterystyczne dla siebie zarówno czerwone, jak i białe odmiany.

Jakie są najczęściej spotykane odmiany portugalskich win?

Ich różnorodność jest oszałamiająca,więc wymienię tylko te najważniejsze. Na północy, w regionie Minho, mamy słynne Vinho Verde i jego odmiany Alvarinho i Loureiro. Z Duoro, gdzie powstaje porto, pochodzą najbardziej renomowane wina czerwone. Działająca w regionie grupa producencka „Duoro Boys”, stanowi pierwszą ligę znanych na całym świecie producentów portugalskich. Dwa najbardziej charakterystyczne szczepy czerwonych winogron w tej części Portugalii to Touriga Nacional i Tinta Barroca. Idąc trochę dalej na południe, wkraczamy w region Bairrada, znany z winogron Periquita i Baga – bodaj najbardziej charakterystycznych w tej części Europy, dających jedno z najciekawszych obecnie win. Przesuwając się wciąż na południe, docieramy do regionów, które produkują wino najbardziej odpowiadające dawnemu stereotypowi wina portugalskiego, czyli okrągłego, miękkiego, szczodrego, zawierającego sporą dawkę alkoholu przy słabo odczuwalnej kwasowości – czyli taki „prawie nowy świat”, ale w odmiennym, o wiele bardziej barwnym wydaniu. Największy region tej części Portugalii, Alentejo, jest położony nad rzeką Tag. Uprawia się tam bardzo wiele typowych odmian. Jedną z najbardziej powszechnych jest Trincadeira – klasyk jeśli chodzi o południową część Portugalii. Ale znajdziemy tam również Alicante Bouschet, która jest dość ciekawą odmianą, bo jako jedna z niewielu ma winogrona z czerwoną skórką i czerwonym miąższem.

Czy produkcja win jest oparta na rodzinnych gospodarstwach?

Większość stanowią małe lub średnie firmy rodzinne. Ale są również organizacje producenckie, gdzie pod wspólną banderą funkcjonuje kilka winiarni z różnych regionów, np. Joao Portugal Ramos. Istnieją także świetne spółdzielnie. Małym przedsiębiorstwom o wiele łatwiej komunikować się ze światem, jeśli działają wspólnie. Najsłynniejszą spółdzielnią jest Lavradores de Feitoria. Na wszelkiego rodzaju targach, wydarzeniach winiarskich można zauważyć, że portugalscy winiarze są bardzo zaangażowani w rozwój swojej branży. Jeśli poszukujemy pewnego charakterystycznego gatunku wina, a dany producent nie ma go w ofercie, to z pewnością zaproponuje nam inną osobę, która takie wino produkuje. To zadziwiająca solidarność w dzisiejszych czasach.

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze portugalskiego wina?

Przede wszystkim na region pochodzenia, który mówi najwięcej o tym, co znajdziemy w butelce. Przykładowo, z Beiras, czyli regionu północnego, należy oczekiwać wina niezbyt ciężkiego, z portugalskich win najlżej zbudowanego i o najbardziej odświeżającym smaku. Z kolei jeśli przeczytamy na etykiecie region Duoro, to znajdziemy wina taninowe, cierpkie i lekko kwasowe, poparte szczodrą nutą owocową i sporą dawką alkoholu. Z regionu Alentejo spodziewajmy się win miękkich, dobrze zbudowanych, niezbyt wymagających.

Czy odbywają się w Polsce imprezy popularyzujące wina portugalskie?

Najczęściej promocje urządzają dystrybutorzy i importerzy, tacy jak np. Robert Mielżyński czy Biedronka. Portugalscy producenci także potrafią się świetnie promować, np. wspomniani Duoro Boys byli już nieraz w Warszawie i prowadzili piękne degustacje. Warto korzystać z takich okazji, bo nauczymy się dzięki nim czegoś nowego, a poza tym otrzymamy wino o doskonałej, jak na swoją cenę, jakości.

Dlaczego wina portugalskie są tak tanie?

W dużej mierze dzięki sprzyjającemu klimatowi. Uprawa winorośli nie przysparza takich problemów, jak np. w północnych regionach Francji. Głównym powodem jest jednak renoma, jaką mają portugalskie wina. W porównaniu z Francją, Hiszpanią czy Włochami zajmują w świadomości konsumenta niższe miejsca. Poza porto, czyli winem wzmacnianym spirytusem, Portugalczycy nie mają marek tak wypromowanych, jak „stare” kraje winiarskie. I o ile jesteśmy w stanie słono zapłacić za porto, to nie zapłacimy dużo za niemarkowe wino, nawet najlepsze. Dla konsumentów to bardzo korzystne. Winiarze woleliby to oczywiście zmienić.

Do jakich potraw podawać wina z Portugalii?

Wino i danie powinno pochodzić z tego samego regionu. Spójrzmy więc, jakie potrawy są popularne w danych częściach kraju. Np. wina z Duoro pasują do tradycyjnych mięs bez sosów – z grilla albo patelni. Białe, mineralne i orzeźwiające wina z Minho, jak Vinho Verde, świetnie uzupełniają się z potrawami z ryb i owoców morza.